cywilizowany kraj

Jeśli miałabym wyliczyć wszystkie rekordy absurdu, biurokracji czy opieszałości, które mnie kiedykolwiek spotkały, to w większości kategorii Polska sromotnie by przegrała z Albionem!
Nie mam co prawda za sobą doświadczenia zaczynania wszystkiego od zera w nadwiślańskim kraju. Tam się bowiem urodziłam i większość procedur (oraz sposobów na omijanie procedur) poznawałam przez osmozę, wchodząc delikatnie w system, prowadzona opiekuńczą ręką rodziców czy znajomych.
Lecz to, co przeżyłam na Wyspach Brrr pozwala mi sądzić, że są one zdecydowanym championem.

Pisałam nie raz, że w Anglii wiele instytucji jest przyjaznych klientowi, a urzędy są stworzone po to, by służyć ludziom uprzejmą i okraszoną uśmiechem pomocą. Sporo rzeczy da się załatwić w dziesięć minut przez telefon, albo przy pomocy smartfona, w drodze z pracy (choć, nie oszukujmy się, dotyczy to głównie POZYSKIWANIA nowych płatników haraczu, niż rozwiązywania nieoczekiwanych i często nawarstwiających sie problemów!)

Czy więc próbuję teraz rękami i nogami zapierać się głoszonej przeze mnie 'ewangelii emigranckiego sukcesu'?

Ależ skąd!

Próbuję jedynie pokazać drugą stronę medalu (albo - jak niektórzy wolą - odcienie szarości :)))
Zapewne większość napotkanych przeze mnie ścian, w które musiałam walić głową z wielkim hukiem, dopóki nie poruszyłam paru ważnych cegiełek, stała na granicy.
Umownie dryfowały w Dover lub szybowały nad Luton. Odzielały świeżo przybyłych od rdzennych.
Okalały Urząd Skarbowy (zwany HMRC czyli, w wolnym tłumaczeniu, Urzędem Podatkowo-Celnym Jej Królewskiej Mości), agencje nieruchomości i przybytki użyteczności publicznej.
A na ich straży stał wielki smok, który ... żywił się wyłącznie papierem.
W duuuużych ilościach. 

Droga do stania się legalnym (nawet już po wejściu Polski do Unii) mieszkańcem Wysp i pełnoprawnym użytkownikiem systemu była długa, zawiła i wyboista.
Zapisanie w przychodni zajęło mi 10 tygodni (myślałam, że prędzej urodzę na ulicy, niż uda mi się wreszcie przekonać panią recepcjonistkę, że nie przyjechałam tu w ramach turystyki zdrowotnej, ale LEGALNIE mieszkam tu już z całą rodziną, a nawet pracuję). Na dostanie karty debetowej czekałam ponad półtora roku, co oznaczało szukanie bankomatu przed każdymi zakupami (nieco uciążliwe, szczególnie gdy się ciągnie ze sobą podwójny wózek i ruchliwego czterolatka). Niechęć krwiożerczych właścicieli mieszkań do dzieci w wynajmowanych lokalach okazała się dużo większa niż w Warszawce.
O sytuacjach, kiedy czekało się miesiąc na naprawę pieca (Cóż to jest wykąpać trójkę dzieci przy pomocy wody grzanej w czajniku?!) czy udowadniało firmie dostarczającej gaz, że nie jest się tą osobą, na którą są wystawiane rachunki, nie ma nawet co pisać (przynajmniej w tym wpisie - zasługują one bowiem na oddzielne potraktowanie).

Oswajałam więc tę angielską rzeczywistość klnąc, na czym świat stoi, gryząc pazury z bezsilności i wydając majątek na telefony.
Odsyłana od Anasza do Kajfasza uczyłam się opanowywać na zawołanie i nie wyładowywać swej złości i frustracji na kolejnym, bidnym, niedouczonym pracowniku 'call center' w Indiach, do którego mnie przełączano w nadziei, że może on będzie wiedział, dlaczego internet nie działa od miesiąca lub skąd się wziął taki drastyczny (i raczej niebędący moim udziałem) debet na moim koncie.

Przede wszystkim zaś nauczyłam się ... gromadzić papiery.
WSZYSTKIE!!!
Ile fabryka dała!
Rachunki, paragony, ulotki, faktury, zestawienia płatności, listy z urzędów, przychodni, szkół i instytucji finansowych.
Payslipy, P-60, P-45*, wyciągi z banków, potwierdzenia wpłat, powiadomienia o niedopłatach oraz (na ogół podejrzane) wiadomości o nadpłatach :)).
Książeczki zdrowia, listy z przychodni, monity z biblioteki, wyniki badań.
Zaproszenia, przypomnienia, ponaglenia, straszenia, grożenia, molestowania ...

Dziękowałam w duchu mojej pani od Creative Writing, która oprócz górnolotnych esejów czy nudnawych paragrafów kazała nam też namiętnie pisywać 'letters of complaint'**.
Przytachane z Polski podręczniki pt. 'Advanced Writing with English in Use' oraz "Writing Skills - Proficiency" okazały się niezmiernie pomocne, a częste poszukiwanie odpowiednich (jak się później okazało koniecznie grzecznych i stonowanych) zwrotów mocno je sfatygowało.
Powoli stawałam się specjalistką od słania ton papierów.


Niestety na niwie gromadzenia dokumentacji zwrotnej byłam totalną dyletantką.
Po roku stwierdziłam, że nie ogarniam.
Kolekcja Papierzysk i Dokumentów Niezbędnych rosła w szalonym tempie.
Najpierw sprawiłam więc sobie parę segregatorów.
Skromnie.

Wszystkie listy, wrzucane codziennie w zastraszającej liczbie przez dziurę w drzwiach, przechodziły przez przez następującą procedurę:

1) natychmiastowe otwieranie (i natychmiastowe czytanie w przypadku listów ważnych),
2) przekładanie na ekran komputera w celu późniejszego dokładniejszego przejrzenia i włożenia do odpowiedniej przegródki,
3) przekładanie z ekranu na biurko (najczęściej w wyniku runięcia góry listów i papierzysk z kilku dni na podłogę), w nadziei na to, że kolejnego wieczora znajdzie się czas by jednak je przesegregować (ewentualne wygrzebywanie listów niezmiernie ważnych i formularzy, których wypełnienie nie cierpiało zwłoki),
4) przekładanie sterty z biurka (którego już prawie nie było widać) na szafę, w celu uchronienia ważnych dokumentów przed pogięciem, podarciem, zalaniem, zatłuszczeniem itp. (mimo oficjalnego zakazu spożywania czegokolwiek w miejscu innym niż stół kuchenny),
5) chowanie kilogramów papieru do walizki (następczyni niewydolnych segregatorów, których w mikrusowym mieszkanku nr 1 nie było nawet gdzie przechowywać), najczęściej przed wizytą gości lub jak sterta w wyniku 'niewinnych' zabaw spadała któremuś na głowę,

zdjęcie mocno archiwalne - dominują ulotki o ciąży i pierwszych latach z dzieckiem, eh ...

6) opróżnianie walizki i finałowa segregacja- jak już niczego nie można było znaleźć, bo te ważne papierki jakimś dziwnym trafem wciskały się gdzieś między ulotki z pobliskiej pizzeri Diabolo, książeczkę o dźwiękach, jakie słyszy dziecko w okresie płodowym lub starą, piętnaście razy przewertowaną gazetę, którą trochę żal było wywalić. A w każdym razie do której wywalenia trzeba było dojrzeć :)

Można by nieśmiało wysnuć tezę, że nasze kolejne przeprowadzki miały na celu nie tylko poprawienie naszego standardu życia, ale też zrobienie miejsca na kolejne segregatory.
Po siedmiu latach mieszkania na Wyspach Szczęśliwych sytuacja wyglądała już tak:

Teraz zaś segregatory, pudełka, teczki, aktówki i kartony zajmują aż trzy, specjalnie do tego celu zbudowane szafy, a i to im nie starcza, bo zaczynają się rozmnażać na potęgę i powoli przejmować sypialnię ...

Słyszałam gdzieś takie stwierdzenie, że im bardziej cywilizowany kraj, tym większa biurokracja.
Cóż, Anglia zdecydowanie jest więc krajem cywilizowanym.
A ja, dzikus ... chyba nie dorosłam wciąż do życia w takim błogosławieństwie.
Procedury otwierania listów w naszej rodzinie nie uległy bowiem większym zmianom.

Co prawda zniknęła instytucja walizki, ale tylko dlatego, że ... mamy więcej szafek, do których śmiało można wszystko upchać.
Nieposegregowane kupki papierzysk, czekające na zmiłowanie, wołające o wrzucenie je do kosza na recycling, albo na zjednoczenie ze współtowarzyszami niedoli w odpowiednim folderze, wciąż są wstydliwie wciskane najpierw na szafkę koło mikrofalówki (dorobiliśmy się mikrofalówki, a pozbyliśmy komputera; na ekranie laptopa za wiele się nie mieści :)), po to, by wkrótce wylądować w regale w salonie, z niewidzialnym napisem 'Do przejrzenia'.
Spędzają tam na ogół wiele, wiele miesięcy, jako że ... czego moje oczy nie widzą, tego po prostu NIE MA!

Gorzej jednak, gdy na człowieka (który - o święta naiwności - myśli sobie, że już to wszystko ma pod jako-taką kontrolą) spada znienacka podła okoliczność w stylu nagłej nieścisłości w zestawieniu rat kredytu, awaria zmywarki, kolejne szukanie pracy lub nie daj Boże ... przeprowadzka.

Wtedy, gdy nagle trzeba się dokopać do Super Ważnego Papierka się z przykrością okazuje, że ... ostatni wpięty do segregatora rachunek bankowy pochodzi sprzed pięciu miesięcy, rozliczenie roczne się rozmyło, gwarancję diabeł ogonem nakrył, a dokument potwierdzający nadanie prawa jazdy kiedyś tam komuś mignął przed oczami, ale kto by tam pomyślał, że będzie do czegoklwiek potrzebny, w obliczu posiadania plastikowej karty.

Napisali "Keep this safe"? Napisali! No ale kto by się tam przejmował ...

Albo w przedzień interview, uchetany wypełnianiem milionów formularzy, listów motywacyjnych, adresów zamieszkania z ostatnich pięćdziesięciu ośmiu lat i namiarów na osoby, które będą łaskawe wystawić stosowne referencje człowiek dowiaduje się, że dodatkowo ma przynieść ze sobą na rozmowę akt urodzenia, rachunek za gaz (będący potwierdzeniem zamieszkania pod danym adresem), dyplom, wyciąg z banku i owo nieszczęsne papierowe prawo jazdy.

I ostatnie zaświadczenie o niekaralności.
Acha, i bardzo przepraszam, jeszcze formularz o stanie zdrowia i dowód wpłaty za ubezpiecznie samochodu.
Tak, było takie.
Tak pamiętam, żółty nagłówek, z zielonymi i niebieskimi elementami.
Aviva, czy jakaś inna cholera?!

I to zaświadczenie o niekaralności faktycznie dwa miesiące temu ozdabiało mikrofalówkę, gotowe, by wskoczyć w odpowiednią 'koszulkę'.
Niestety, chyba zmieniło miejsce oczekiwania.

Chcąc-nie chcąc trzeba jednak uznać fakt, że 'rzeczy niewidzialne' mają całkiem realny wpływ na nasze życie, a - jak mawiał mistrz Lec - "w przyrodzie nic nie ginie, człowiek jedynie."
Trzeba przejrzeć na oczy.

Wszystko się w końcu znajdzie, to pewne. Przecież w tym domu nic niepotrzebnego się nie wyrzuca.
Ale ile papierów (i kurzu) pofrunie - w dzikim szale poszukiwania - między chmury, ile wrzasków i pełnych złości pohukiwań usłyszy Bogu ducha winna rodzina, przekonana, iż Naczelnemu Domowemu Papierologowi nie przystoi wyrzucać z siebie taką nieelegancką wiązankę ECIE-PECIÓW, to niech na zawsze pozostanie moją słodką tajemnicą...

_________________________________________________________
* payslip - coś a'la 'pasek' z wypłaty
P-60 - zestaw rocznych zarobków
P-45 - zestaw zarobków do momentu zmiany pracy, jeśli nastąpiła ona w trakcie roku podatkowego.

Tekst z serii 'finka z kominka', wprawka nr 4
CZEGO MOJE OCZY NIE WIDZĄ, TEGO PO PROSTU NIE MA!
& "Pofrunęła między chmury, wrzeszcząc ECIE-PECIE!"

sobota, 29 marca 2014