Co się gapisz?

Znałam ich twarze na pamięć.
Zadziwiająco niewybijające się z tłumu.

Jeden miał wąsy, drugi był wygolony jak na odpust.
Ten trzeci miał twarz handlarza tureckimi sweterkami, a czwarty i paru następnych wyglądało na byłych cinkciarzy. Prawie zawsze nosili skórzane kurki z milionem kieszonek, ówczesny hit z Bazaru Europa, na Stadionie Tysiąclecia. Do tego dekatyzowane dżinsy lub tanie spodnie garniturowe z syntetyku, a na nogach czarne pantofle ze skaju.

Jedyne, co ich wyróżniało, to rozlatane oczka.
Wsiadali do 9-tki na Rondzie Dmowskiego, a już przy placu Zawiszy, po trzech przystankach, wysiadali z łupami.
Czasami ktoś się zorientował, że nie ma portfela i zaczynał z rozpaczą i niedowierzaniem macać kieszenie lub wybebeszać torebkę.
Zdarzało się, że nawet poczuł dziwny dotyk w okolicach pośladków, ale zanim się odwrócił, zanim złapał za rękę, próbując ocalić ostatnią pensję i dokumenty, wąsik już zwrócony był w inną stronę, oczka nieruchomiały, wpatrując się tory tramwajowe, a świeżo skradziony portfel zgrabnie wędrował do kolejnego, strategicznie ustawionego posiadacza skórzanej, tureckiej kurtki.

Jeździłyśmy tą 'dziewiątką' z jednych zajęć na drugie, spotykając tę samą ekipę przynajmniej raz na tydzień. Swojego czasu - w myśl zasady, że w grupie siła - uważałyśmy nawet za niezłą zabawę wykrzykiwanie na cały wagon, że "ludzie, uważajcie na torebki, bo w tramwaju grasują kieszonkowcy".
Czasami ograniczałyśmy się jedynie do nieruchomego, przenikliwego wgapiania się w nich, do śledzenia każdego ich ruchu.
 
Bawiły nas ich wkurzone miny, a groźby na wychodne (bo zmywali się wtedy na ogół na najbliższym przystanku), że nam potną buzie żyletkami, spływały po nas, jak po kaczce. Ot, brawura dwudziestolatek, które myślą, że cały świat stoi przed nimi otworem i byle złodziejaszek nie będzie im podskakiwał.

Nienawidziłam tej ich bezczelności, tej pewności, że mimo ostrzeżeń, mimo gazet trąbiących o zjawisku, programów telewizyjnych ujawniających sprytne metody doliniarzy, zawsze znajdzie się jakaś ciapa, która da się z łatwością skroić.


Nigdy nie dałam się okraść.
Zawsze pilnowałam swoich torebek, plecaków, dokumentów. Sprawdzałam niemalże obsesyjnie, czy nie staję się łatwym łupem.
Nienawidzę złodziei jak mało czego w życiu. Przy całej mojej łagodności :))), średniowieczna wersja obcinania uszu i rąk wciąż wydaje mi się kusząco sprawiedliwa. 

A jednak w końcu i mnie okradziono.
W wyrafinowany i trudny do uwierzenia sposób.

***

Instytut Anglistyki mieścił się w starej kamienicy, na rogu Nowego Światu i Książęcej. Daleko mu było do nowoczesności niektórych wydziałów. Pomieszczenia, niegdyś najzwyklejsze mieszkania, były mikrusowe jak na potrzeby upchania całkiem licznych grup studentów, a na korytarzach z ledwością mogły mijać się dwie osoby. Do zaawansowanej wiekiem windy wsiadało się z modlitwą na ustach, albo mknęło się po stromych kamiennych schodach, zaglądając po drodze w studnię podwórka oraz w okna innych 'pracowni'.

Kamienica przy ulicy Nowy Świat - tu mieści się warszawski wydział anglistyki :)))

Na miejscu dostępne były dwie biblioteki - ta wydziału anglistyki i ta należąca do Kolegium Nauczycielskiego, o profilu - jak sama nazwa wskazuje - dydaktyczno-metodycznym. Spędzałam tam sporo czasu nie tylko na czytaniu na chybcika mądrości pedagogicznych, potrzebnych do zaliczenia, ale też, wykorzystując 'okienka' korzystałam z dobrodziejstw darmowego internetu i pisałam namiętne maile do Walentego, który już wtedy był w Anglii.
Opis topograficzny budynku pojawia się tu nie bez przyczyny.
Trafić do obu bibliotek nie było bowiem łatwo. Trzeba było być dobrze zaznajomionym z meandrami korytarzy, by dotrzeć we właściwie miejsce. Nie była to ogólnie dostępna biblioteka, z milionem użytkowników dziennie, jak nowy BUW.

Biblioteka składała się z dwóch małych salek, z paroma stolikami na krzyż, z rzędem czterech komputerów (do których była wieczna kolejka) i z panią bibliotekarką - nadrzędnym Cerberem, który dbał o zachowanie ciszy absolutnej.
Każdy miał na koncie przynajmniej jedną porządna burę, za używanie chociażby teatralnego szeptu w Świątyni Wiedzy.
Po zameldowaniu się przy biurku Cerberzycy i wylegitymowaniu się, można było liczyć na merytoryczną i fachową pomoc. Pani bowiem, wbrew pozornej surowości była bowiem równie oddaną, co sympatyczną kapłanką i znakomicie znała swój fach oraz te same od lat wymogi wykładowców :)). Za uśmiech i podanie tytułu SZEPTEM (to zawsze topiło jej serce), można było zdobyć nawet 'niewypożyczalne' egzemplarze, przeznaczone li i jedynie do pracy na miejscu, by nielegalnie skopiować je w sąsiadującym z wydziałem Xeroxie.

Tamtego dnia pół naszej grupy kisiło się przy stolikach, przygotowując się do kolokwium z dydaktyki nauczania angielskiego, czy z innego, równie fascynującego przedmiotu. Wertowaliśmy mądre księgi, w poszukiwaniu odpowiedzi na 1001 pytań. Robiliśmy zestawienia, porównania, analizy, marząc jednocześnie o tym, by znaleźć się jak najszybciej w domu i zająć czymś o niebo bardziej fascynującym.

Wyszłam jako jedna z ostatnich. Nie spieszyłam się tak bardzo, bo miałam jechać na przedstawienie do przedszkola (pamiętam, pierwsze w moim życiu przedstawienie z okazji Dnia Matki, adresowane do mnie, na którym się oczywiście zryczałam jak bóbr, na widok mojego prawie trzylatka wręczającego mi własnoręcznie wykonane korale z korka :)))

Przed wyjściem z budynku stała Ola. Minęłabym ją pewnie bez zwracania większej uwagi, rzucając 'cześć' na odchodne, ale ... Ola zachowywała się dziwnie. Wyglądała tak, jakby się miała popłakać. Spytałam, czy na kogoś czeka i czy coś się stało. Odpowiedziała mi, że miała właśnie jechać do domu, lecz nie ma za co. Była pewna, że miała w portfelu stówę, ale stówa wyparowała! To były jej jedyne pieniądze. 

Natychmiast sięgnęłam do torebki, by poratować dziewczynę swoją ostatnią pięćdziesiątką (koniec miesiąca był :))). W portmonetce jej jednak nie było. Wiem, że ją miałam! Sprawdzałam rano, bo miałam wracać do domu pociągiem i sam miesięczny mi nie wystarczał.
Pamiętam, że niebieszczyła się tam samotnie, w przegródce na banknoty.
Wybebeszyłam wszystko, przejrzałam każdy zakamarek. Z co raz większym niedowierzaniem wertowałam torebkę, czując się jak na 'magic show'. 

Wszystko inne było na swoim miejscu, a pieniądze się zdematerializowały!
To było zbyt podejrzane, tym bardziej że ... Ola siedziała koło mnie w bibliotece.

I nagle przyszło olśnienie.
Zostałyśmy okradzione!
Przez ... tego okularnika, który robił tyle zamieszania wokół siebie.
Najpierw nie mógł sobie znaleźć miejsca, potem przewieszał ciągle mu spadającą kurtkę przez krzesło. Coś tam czytał, wyciągał non stop jakieś zeszyty z leżącej na podłodze torby. Na koniec okazało się, że mimo ostentacyjnego przeszukania czeluści swojego plecaka, nie ma długopisu. Zagadywał więc do każdego, prosząc od pożyczenie mu długopisu. Robił przy tym tyle zamieszania i rabanu, że każdy w skrytości myślał sobie "Oh! Shut up, man! Seriously, what a nerd!"
W końcu zlitowała się nad nim Cerberzyca, umęczona notorycznym zaburzaniem spokoju czytelników.
Okularnik nie omieszkał podziękować jej parę razy, wyrażając głośno swoją niezmierną wdzięczność. Potem coś tam czytał, ale wiercił się, jakby miał owsiki w tyłku.

Przypomniała mi się scena z jakiegoś filmu, bodajże z Dustinem Hoffmanem. Grany przez niego bohater był szpiegiem. Miał przewieźć przez granicę jakieś ważne dokumenty czy przedmiot (słowo daję, zupełnie nie kojarzę szczegółów tego filmu, nawet tytułu, ale ta scenka wyjątkowo zapadła mi w pamięć). Nie było to jednak zbyt możliwe, gdyż kontrola na lotnisku była tak skrupulatna, że nie było szans, by się przecisnąć niezauważonym - szczególnie, że służby lotniska były ostrzeżone o całej akcji i szukały wśród pasażerów podejrzanego agenta służb specjalnych.
Dustin (albo jakiś inny Al Pacino) postanowił więc zastosować specyficzną strategię. Wraz z towarzyszącą mu kobietą przebrali się za starszych turystów. Turystów nie dość że nieporadnych i sprawiających wrażenie, że to ich pierwszy w życiu lot, to jeszcze nierozgarniętych, roztargnionych i do tego mocno ze sobą skłóconych. Zanim przeszli przez bramki, narobili takiego rabanu, twierdząc, że zgubili bilety, że zapomnieli ważnych dokumentów, tyle razy przeglądali swoje torby i ubrania, złoszcząc się przy tym na siebie i wyzywając się niewybrednie na cały regulator, że wzbudzili zainteresowanie całego lotniska. Pozostali pasażerowie, mieli niezły ubaw, oglądając darmowy występ 'klaunów'. Ludzie zatrzymywali się ciekawi dalszego ciągu małżeńskich połajanek.
Tylko celnikom nie było to smak. Oni przecież mieli za zadanie przechwycić tajnego agenta, a ten cały cyrk utrudniał im pracę i rozpraszał.
W rezultacie, zmęczeni tym całym zamieszaniem, przepuścili ich bez żadnego sprawdzania, błogosławiąc na drogę i ciesząc się, że mają ich wreszcie z głowy.

Taką też strategię zastosował 'nasz okularnik'.
Robiąc wokół siebie niemiłosierne zamieszanie, udając że grzebie w swoim plecaku, plądrował nasze, grzecznie stojące przy krzesłach torebki, zabierając tylko pieniądze, zostawiawszy łaskawie (lub raczej dla niepoznaki) portfele z resztą cennej zawartości.

Złapałam go parę tygodni później. Usiadł między mną a jakimś chłopakiem, mimo że było jeszcze sporo wolnych miejsc, gdzie nie musiałby być tak ściśnięty, ponownie robiąc wokół siebie zamieszanie i raban. Przewieszał kurtkę, przestawiał plecak, wiercił się i kręcił irytując wszystkich wokół.
Zaczęłam wgapiać się w niego nieruchomym wzrokiem.
To go trochę zaalarmowało i speszyło. Wyszedł więc na pięć minut.
To mi wystarczyło, by zaalarmować Cerberzycę.
Gdy wrócił, zapytałam go wprost, czy jest studentem tego wydziału i czy może się wylegitymować.
Zaatakowany, natychmiast odpowiedział atakiem. Krzyczał, że nie mam prawa mówić do niego w ten sposób i że każdy ma prawo przychodzić do publicznej biblioteki.

"Ale nikt nie ma prawa okradać innych, udając że robi zamieszanie i szuka czegoś w torbie!" - wydarłam się, nie zważając na świątynną ciszę.
Okularnik zastygł, zczerwieniał i już miął wykrzykiwać kolejną mowę obronną, gdy Cerberzyca kazała mu pójść z nią do Dziekanatu.
Szybko zabrał swoją kurtkę i plecak.
Po otworzeniu drzwi zaczął zwiewać tak, że ani stateczna Cerberzyca, ani ja w zaawansowanej ciąży nie byłybyśmy w stanie go złapać, tym bardziej w wąskich korytarzykach secesyjnej kamienicy.

Myślę, że przynajmniej przez jakiś czas przestał się tam pojawiać.
Pewnie zmienił wydział :)

***

Historia ta wydarzyła mi się ponad dziesięć lat temu.
Dlaczego więc przypomniała mi się właśnie teraz?

W poniedziałek jechałam po raz pierwszy do nowej pracy.
Stałam na nieznanym mi dworcu.
Obserwowałam nowe twarze, słuchałam tych samych ogłoszeń o konieczności zgłaszania porzuconych bagaży pracownikom stacji i o zakazie palenia i zastanawiałam się dlaczego na moim bilecie napisano, że zabieram w podróż dwie nogi.

Zajęło mi to chwilę (zatrzymałam się na pierszej frazie, nie patrząc na dół biletu), żeby załapać, że 'suma nóg w podróży', to nic innego, jak liczba przesiadek :))

Anglicy mają niewątpliwie potrzebę dość sporej 'przestrzeni osobistej'. Dystans między czekającymi na pociąg czy autobus jest w miarę możliwości na tyle solidny, by nie odczuwać zmysłowo drugiej osoby (z pominięcięm zmysłu wzroku, rzecz jasna :)))
Może nie tak duży jak w Finlandii...

Swojego czasu to zdjęcie obiegło internet - czy jest prawdziwe (= reprezentacyjne :))), nie wiem.

Podjechał pociąg.
Nagle moją uwagę przykuł młody chłopak, z plecakiem i z kurtką przewieszoną przez bark.
Podczas gdy wszyscy pasażerowie, mimo porannego pośpiechu, ustawili się grzecznie w kolejce przed drzwiami pociągu, on stanął wyjątkowo blisko pewnej kobiety i przy wsiadaniu dziwnie na nią napierał, po to tylko by stanąć zaraz przy wejściu.
Nie chodziło mu więc na pewno o znalezienie miejsca siedzącego.
Weszłam tuż za nim, patrząc się mu wprost w oczy i nie spuszczając wzroku przez dobre 30 sekund.


"Co się gapisz?" - wycedził przez zęby ... po polsku.
"Bo nienawidzę złodziei" - chciałam powiedzieć.
Chciałam, ale mnie zatkało z powodu jego bezczelności i mojej bezbłędnej diagnozy.


Chłopak wysiadł, zanim zdążyły się zamknąć drzwi.
Nie wiem, czy zdążył skroić tę Bogu ducha winną panią.
Ja natomiast, zamiast skupić się na nowej pracy, znowu zaczęłam fantazjować o obcinanych uszach ...

sobota, 8 czerwca 2013